امپراطوری مغول در میان اسطوره و واقعیت

کتاب امپراطوری مغول در میان اسطوره و واقعیت، نوشته‌ی خانم دُنیز اِگل، جدیدترین اثر وی است که در سال ۲۰۱۴ از سوی انتشارات بریل انتشار یافته است. سایر آثار پیشین وی تقریباً همگی به زبان فرانسوی منتشر شده‌اند که فهرستی از کتاب‌های وی در پایان همین نوشته آمده است. خانم دُنیز اِگل(Denise Aigle) فرانسوی، از شاگردان پروفسور ژان اوبن، و متخصص تاریخ دوره‌ی مغول ایران، و به ویژه تاریخ فرهنگی و اجتماعی منطقه‌ی فارس است. پیش از این، وی کتابی دیگر راجع به مغولان و ایران به زبان فرانسوی با عنوان ایران دربرابر استیلای مغول در سال ۲۰۰۵ میلادی منتشر کرده استLe Fars sous la domination Mongole. Politique et fiscalité (Leuven, Peeters, 2005). مؤلف در این کتاب، تاریخ پیدایش و تطور امپراطوری مغول را درمیان مقولاتی چون ایدیولوژی‌های سیاسی، ادیان مختلف، فرهنگ‌ها، و زبان‌ها، در چارچوب روابط متقابل میان شرق دور، خاورمیانه، جهان اسلام، و غرب مسیحی بررسی می‌کند. بخش نخست به خاطره‌ی مغولان در منابع ادبی و تایخی اختصاص یافته است. در این فصل، مولف به تصویر مغولان در ذهن و ضمیر و نگاه اقوامی می‌پردازد که با آنها درگیر بوده‌اند. در بخش شامانیسم و اسلام، وی به تصویر مولفان مسلمان از شمن باوری یا شامانیسم می‌پردازد و نشان می‌دهد چگونه برخی مؤلفان مسلمان کوشیده‌اند چنگیزخان و اخلافش را در قالبی اسلامی بگنجانند. بخش آخر، پرسش‌هایی ژئوپلیتیک راجع به ایلخانان، ممالیک، و غرب مسیحی مطرح می‌کند.

عناوین برخی فصول کتاب از این قرار است:

• چهره‌های اسطوره افسانه‌ای و تاریخ در غرب و شرق
• مغولان و پریستر جان (به انگلیسی: Prester John) یا یوحنای سهمناک پریستر جان نام اسقف و پادشاه مسیحی است که بر ملتی مسیحی که در میان مسلمانان و غیرمسیحیان خاورزمین گم شده‌اند، فرمانروایی می‌کرد. این افسانه از سده‌ی دوازدهم میلادی تا سده‌ی هفدهم در اروپا محبوبیت داشت. داستان‌های این پادشاهی گم‌شده بر پایه پنداره‌های عامیانه سده‌های میانه نوشته شده‌اند. بر پایه این افسانه، یوحنای سهمناک از تبار یکی از سه مغ ایرانی بود که در انجیل به آن‌ها اشاره شده است. در افسانه آمده که یوحنای سهمناک مردی راد و بخشنده بود و منشی ستوده داشت. وی بر قلمرویی آکنده از دارایی‌ها و آفریده‌های شگفت‌آور فرمانروایی می‌کرد و مسیحیان پیرو توماس مقدس نیز در این قلمرو نشیمن داشتند. دروازه‌های اسکندر و فواره جوانی نیز در قلمرو پادشاهی او قرار داشت و سرزمین پادشاهی او با بهشت زمینی هم‌مرز بود. وی هم‌چنین در گنجینه‌ی خود آیینه‌ای داشت که می‌توانست هر ولایت سرزمینش را در آن ببیند.
• آثار تاریخ‌نگارانه‌ی گریگوریوس ابوالفرج ملاطی معروف به ابن‌عِبری (۶۲۳ ق در ملطیه ـ ۶۸۵ ق در مراغه) درباب دوره‌ی مغول

• تقویم تاریخ در میان مسلمانان شرق دور
• شامانیسم و اسلام در آسیای مرکزی
• تطور یک افسانه‌ی آغاز: چنگیزخان و تیمور
• حقوق مغولی در برابر فقه اسلامی: افسانه یا واقعیت
• نکاتی درباب مبادلات میان مغولان و اروپای لاتینی
• نامه‌ی هلاکو به آخرین حکمران ایوبی در شامات
• ابوالفتوح بَیبَرس اول، معروف به بُندُقداری (متوفی ۶۷۶) ‎و ایلخانان
• حمله‌ی قازان خان به شامات: مجادلات درباب اسلام آوردن وی و سربازان مسیحی‌اش
• واکنش دینی به حمله‌ی قازان خان به شامات: سه فتوای ضدمغولی از ابن‌تیمیه
• امپراطوری مغول پس از چنگیز خان

فهرستی از سایر کتاب‌های تألیفی خانم دُنیز اِگل از این قرار است:

• AIGLE Denise, The Mongol Empire Between Myth and Reality. Historic Anthropological Studies, Leyden, Brill, 2014.
• AIGLE Denise et BERNARDINI M. (dir.), Correspondances diplomatiques et traités de chancellerie, in Eurasian Studies, vol. XI, 2013, p. 123-256.
• AIGLE Denise, dir., Le Bilâd al-Shâm face aux mondes extérieurs. La perception de l’Autre et la représentation du souverain, 2012, Beyrouth, Ifpo, 425 p.
• AIGLE Denise et PÉQUIGNOT S., dir., La correspondance entre souverains. Approches croisées entre l’Orient musulman, l’Occident latin et Byzance (XIIIe-début XVIe s.), 2013, Turnhout, Brepols (Collection : Miroir du Moyen Age), 256 p.
• AIGLE Denise, dir., Les autorités religieuses entre charisme et hiérarchie. Approches comparatives, Turnhout, Brepols, 2011, 303 p.
• AIGLE D., CHARLEUX I., GOOSAERT V. et HAMAYON R. (éd.), Miscellanea Asiatica. Mélanges en l’honneur de Françoise Aubin = Festschrift in Honour Françoise Aubin, 2011, Sankt Augustin (Allemagne), Institut Monumenta Serica, (Monumenta Serica Monograph Series), 683-717, ISBN 978-3-8050-0568-5 ; ISSN 0179-261X
• AIGLE Denise, Tārīḫ-i iǧtimā’ī va farhangī-i Īrān [Histoire sociale et culturelle en Iran (IXe – XVe s.)], Téhéran, Studia Persica, 2008, 342 p.
• AIGLE Denise, dir., Barhebraeus et la renaissance syriaque (Actes du colloque, Collège de France, décembre 2007), Parole de l’Orient, vol. 33, 2008.
• AIGLE Denise, BURESI P., dir., Les relations diplomatiques entre le monde musulman et l’Occident latin, Oriente moderno, vol. LXXXVI/1 octobre 2008, 285 p.
• AIGLE Denise, Le Fārs sous la domination mongole (XIIIe-XIVe s.). Politique et fiscalité, Leuven, Peeters, 2005,Studia Iranica, Cahiers 31, cartes, tableaux généalogiques, lexique, index, 247 p. [ISBN : ۲-۹۱۰۶۴۰-۱۷-۵]
• AIGLE Denise, dir., Miracle et karāma. Hagiographies médiévales comparées 2, Turnhout, Brepols (Bibliothèque de l’École des Hautes Etudes, Sciences religieuses), 2000, 690 p., index, bibliographie générale
• AIGLE Denise, dir., Figures mythiques des mondes musulmans, Revue des Mondes Musulmans et de la Méditerranée, vol. 89-90 (2000), 382 p.
• AIGLE Denise, BRAC DE LA PERRIÈRE Éloïse, CHAUMEIL J.-P. dir., La politique des esprits. Chamanisme et religions universalistes, Nanterre, Collection ethnologie, Recherches thématiques 7, 2000, 444 p.
• AIGLE Denise, dir., L’Iran face à la domination mongole, études réunies et présentées par D. Aigle, Paris-Téhéran, Institut Français de Recherche en Iran, 1997, index, 354 p.
• AIGLE Denise, dir., Saints orientaux. Hagiographies médiévales comparées ۱, Paris, De Boccard, 1995, index, 246 p.