فلسفه زبان‌ در اصول فقه مدرن: دیدگاه آخوند خراسانی در باب طلب چیزی بدون اراده به آن

چکیده

آخوند خراسانی (متوفای ۱۹۱۱) در یکی از آثار خود که اثری مدرن در اصول فقه به شمار می‌رود، بحث می‌کند که دو اصطلاح طلب و اراده برای ارجاع به یک مفهوم واحد وضع شده‌اند. استدلال او متضمن این است که اشعریون و برخی از شیعه اثنی‌عشری که به سمت اشعریه گرایش دارند با تاکید بر تمایز طلب و اراده دچار یک مغالطه زبانی می‌شوند. از دیدگاه خراسانی، هم طلب و هم اراده را به دو حالت متمایز می‌توان بکار برد، یک حالت «حقیقی» و یک حالت «انشائی». حالت حقیقی نشانگر یک طلب یا اراده واقعی درون ذات یک فرد است، حال آنکه در حالت انشائی به دنبال انشای معنای طلب یا اراده هستیم. متعاقبا، یک طلب انشائی ممکن است از یک اراده حقیقی متفاوت باشد، و یک طلب حقیقی ممکن است از یک اراده انشائی متمایز باشد، بی‌اینکه به این موضع که طلب و اراده از لحاظ مفهومی واحد هستند خللی وارد شود. تاکنون تحلیل استدلال‌های خراسانی، و بررسی برخی نقدهایی که بعدا علمای اصول فقه مدرن و معاصر بر آن اقامه کردند، از زاویه مفهوم کرداری (performative) در فلسفه جی. ال. آستین بررسی شده است. این مقاله با رویکردی وسیع‌تر بررسی این مسئله زبان‌شناختی را به‌عنوان نمونه‌ای موید بر اهمیت دامنه‌دار اصول فقه مدرن و معاصر برای فلسفه عربی زبان و احتجاج در نظر می‌گیرد.

برای مطالعه متن کامل مقاله اینجا کلیک کنید.