دیدگاه سهروردی در باب صور مرآتی و مُثُل معلقه

مفهوم عالم مثال (عالمی که در جایگاهی میان عالم مادی و عالم مجرد قرار دارد.) عامل اصلی حدس و گمان های معاد شناختی در اواخر اسلامِ قرون وسطی بوده است. مبدِء مفهوم عالم مثال شیخ شهاب الدین سهروردی (متوفای ۱۱۹۱ میلادی) است. پایه های فلسفیِ این موضوع بویژه مفهوم مُثُل معلقه (مُثُلی که به نحوی وضعیتی عینی دارند نه اینکه صرفا ذهنی و یا روحی باشند) شایستگی روشن شدن بیشتری را دارند. این مقاله با هدف روشن ساختن این مسئله ارائه شده است.
مفهوم مّثّل معلقه در حالی که در مسائل مربوط به معاد شناسی جای خود را در آخرین رساله از فلسفه اشراق باز کرده بود، برای اولین بار در بحث صور مرآتی مطرح شد. در این مقاله جزئیات فهم ابن سینا از صور مرآتی که در کتاب شفای ایشان آمده، آورده شده است. همان دیدگاهی که از سوی سهروردی مورد مناقشاتی قرار گرفت.
نویسنده ی کتاب به بررسی و تحلیل جزئیات دو پاراگراف از فلسفه اشراق می پردازد، که توجه ویژه ای بر روی پرسش هستی شناختی از مُثُل معلقه یا مثل خود گردان و همچنین بر تصور ارائه شده توسط صور مرآتی (نه بعنوان جایگاه ذاتیِ مُثُل بلکه بعنوان جایگاهی که مُثُل در آنجا ظهور و بروز پیدا می کنند) دارند.

نوشته شده در مجله علوم و فلسفه عربی/ سپتامبر ۲۰۱۵/ جلد ۲۵/ شماره ۲
Arabic Sciences and Philosophy / Volume 25 / Issue 02 / September 2015, pp 279-297

مجتبی علی پور