اخلاقیات و عرفان در صوفیگری ایرانی: تاریخچه‌ی فتوت صوفی در ایران

صوفیگری را بُعد عرفانیِ اسلام دانسته‌اند و در آثار مختلف، ماهیت تجربه عرفانی و رابطه خدا و انسان در آن بررسی شده است، لیکن آنرا باید پاسخی بشری به شرایط و بافتهای گسترده نیز در نظر گرفت چراکه تعامل با جامعه، چگونگی رفتار را مشخص می‌سازد. این کتاب توسعه‌ی صوفیگری ایرانی را بررسی کرده آنرا یک فلسفه‌ی عملی همه‌روزه می‌داند و نه صرفاً پدیده‌ا‌ی عرفانی. از نظر مؤلف اخلاق فتوت یا جوانمردی، اصل اخلاقی ایرانی است که بر وفاداری، تواضع، سخاوت و شجاعت تأکید می‌نماید. اگرچه برخی صوفی‌ها این اصل اخلاقی را معنوی ساخته در رابطه‌ی خود با خدا به کار گرفته‌اند، اما در سطحی این‌جهانی‌تر بر رفتار آنها نفوذ کرده است و در واقع نمونه‌ای بوده از ارتباط بین صوفیها و تجارتهای اقتصادی مشخص. مؤلف در بررسی خود، ایران را حوزه‌ی تحقیق قرار داده تحلیلی تفصیلی از متون عربی و فارسی و مطالبی که در سالهای گذشته در ایران متنشر شده ارائه می‌دهد.

حمید طالب