ادیان کهن، سیاست‌های جدید: بررسی مورد اسلام از منظری تطبیقی

مایکل کوک، مورخ و اسلام پژوه برجسته، کتاب خود را با پرسشی آغاز می‌کند که به نظر می‌رسد پرسش بسیاری در این روزها باشد: آیا اسلام تنها یک دین خشونت آمیز و یا فقط یک دین سیاسی است؟ چرا به نظر می رسد اسلام در سیاست معاصر نسبت به ادیان دیگر نقش پررنگ تری را بازی می‌کند؟ پاسخی که خصوصا در رسانه ها برای این پرسش ها گفته می‌شود، یا از سر تمسخر است یا با زمینه اسلام هراسی. مایکل کوک، در مقابل تلاشی گسترده و پژوهشی دامنه دار برای پاسخ به این سوال انجام داده؛ او کتاب خود “ادیان باستانی و سیاست مدرن: بررسی مقارنه ای اسلام” (انتشارات دانشگاه پرینستون، ۲۰۱۴) را به درستی با این نکته آغاز می کند که در این زمینه تنها زمانی میتوان خصوصیتی خاص برای اسلام در نظر گرفت که در یک بررسی مقارنه ای، تعامل سایر ادیان با سیاست را دریابیم. کوک با نگاهی به نقش هندوئیسم و مسیحیت در دنیای مدرن سیاست و مطالعه آنها در کنار اسلام، به بررسی هویت سیاسی، ارزش های اجتماعی، نگرش به جنگ، دیدگاه آنها در مورد نقش مذهب در حوزه های مختلف فرهنگی و مفاهیم سیاسی این سه دین می‌پردازد و با بررسی این زمینه ها به این نتیجه می‌رسد که میراث اسلامی منابع بسیار غنی تری برای سیاست ورزی در دنیای معاصر نسبت به هندوئیسم یا مسیحیت عرضه می‌کند. او با استفاده از این یافته می گوید با وجود اشتراکاتی که میان سنت هندوئیسم و مسیحیت با اسلام در برخی جنبه ها دیده می‌شود، اما اسلام در کل در ارتباط با سیاست ورزی در دنیای امروز منحصر به فرد است. این کتاب همچنین نشان می‌دهد که بنیادگرایی – که در پی بازگشت به منابع اصلی دین است – به لحاظ سیاسی تطابق پذیری بیشتری برای مسلمانان نسبت به هندوها و مسیحیان دارد. این تجزیه و تحلیل مقایسه ای و گسترده توسط یکی از محققان برجسته در زمینه اسلام، ادیان باستان پیشامدرن و سیاست مدرن، رابطه متون بنیادین این سه سنت مذهبی بزرگ با سیاست ورزی های پیروان خود در دنیای امروز را به خوبی روشن می‌کند.