اصلاح اسلامی و ملی‌گرایی عرب: توسعه کرسنت از اقیانوس مدیترانه تا اقیانوس هند (دهه ۱۹۳۰-۱۸۸۰)

کتاب حاضر با پیوند میان تاریخ‌های عربی و آفریقایی به بررسی ارتباط میان اسلام، ناسیونالیسم و تحول سیاست‌های یکسان‌سازی از اواخر قرن نوزدهم تا جنگ جهانی دوم  پرداخته تحلیلی میان‌منطقه‌ای و فراملیتی از اصلاح دینی، ناسیونالیسم و ضداستعمارگری از زنگبار تا عمان، شمال آفریقا و خاورمیانه به دست می‌دهد. در این کتاب با تلفیق حاکمیت عمانی زنگبار در تاریخ‌نگاری ناسیونالیسم و اصلاح اسلامی میدان دید تاریخ معاصر عرب گسترش می‌یابد. در کتاب حاضر پیوندها و شبکه‌های فکری و سیاسی میان زنگبار، عمان، الجزیره، مصر، استنابول و لوانت و چگونگی شکل‌دهی این پیوندها به سیاستِ یکسان‌سازی از سوی نخبگان عمانی در زنگبار بررسی شده است. از این پیوندها روشنفکران عمانی برامدند که پیوند محکمی با نهضت فرهنگی عرب و جنبش‌های اصلاح اسلامی، پان اسلام‌گرایی و پان عرب‌گرایی داشتند. این اثر ناسیونالیسم زنگباری را به گونه‌ای که از سوی روشنفکران عمانی در منشور این پیوندهای پان‌اسلامی و تحت واکنش‌های عمان به سیاست‌های بریتانیا در زنگبار شکل گرفته است بررسی می‌نماید. مؤلف عبادی‌گری، فرقه‌ای مغفول در اسلام، و تاریخ تفکر معاصر ان و نقش نخبگان عثمانی در پیوند ان با پان‌اسلام‌گرایی و پان‌عرب‌گرایی را برجسته می‌سازد. اگرچه کتابهای زیادی در ارتباط با ناسیونالیسم در جهان عرب نگاشته شده است ولی این نخستین کتاب است که ناسیونالیسم را در زنگبار و در بافت گسترده‌تر اصلاح دینی و ناسیونالیسم در جهان عرب مورد بررسی قرار داده و برای اولین بار چارچوب تحلیلی جدیدی را جهت بررسی جنبش‌های پان‌اسلام‌گرایی و پان‌عرب‌گرایی و ناسیونالیسم درا ختیار قرار می‌دهد.

حمید طالب