اهداف اعلای الهیات اسلامی: به سوی نظریه مقاصد العقائد

در سنت اسلامی، فقه (حقوق اسلامی) عموماً به عنوان علم فروع دین (موضوعات تکمیل کننده دین اسلام) تلقی می شود، در مقابل کلام (الهیات اسلامی) که به علم اصول دین (مسائل اولیه دین اسلام) معروف است. اما با گذشت زمان، فقه از نظر بلوغ شناختی و رشد معرفتی به طور قابل توجهی از کلام پیشی گرفت. به عقیده نویسنده کتاب، تاکنون توجه چندانی به تحولات موازی در الهیات اسلامی نشده است. در نتیجه، پروژه کلامی در سنت اسلامی تا حد زیادی محدود به تعاریف و تصورات درباره ماهیت و ویژگی‌های خداوند متعال شده و به سختی به عنوان یک رشته نظام‌مند اختصاص یافته به اهداف عالی الهیات اسلامی، مشابه اهداف مقاصد الشریعه الإسلامیه، رشده کرده است. این پژوهش با پرداختن به این شکاف و با تکیه بر سبک تمام عیار مقاصد الشریعه، بر آن است تا سبکی از مقاصد العقائد (اهداف عالی الهیات اسلامی) را بر اساس طرحی از ارزش‌های اصلی (حقیقت، عدالت، زیبایی) به جای طرح حدود (مجازات) ارائه دهد. نویسنده با این استدلال که تأکید بیش از حد فعلی سنت بر قانون (عدالت) هم الهیات (حقیقت) و هم تصوف (زیبایی) را به حاشیه سنت رانده است، نشان می‌دهد که چگونه این به حاشیه راندن الهیات و تصوف فضای کمتری برای «اسلام اخلاقی» باقی می‌گذارد و در عوض «اسلام حقوقی» و «اسلام سیاسی» را در اولویت قرار می‌دهد. این کتاب با تغییر تمرکز از حقوق به الهیات، سوالاتی از این قبیل را مطرح می‌کند: چرا الهیات اسلامی در ارائه سبک نظام‌مند مقاصد العقائد ناکام ماند؟ چگونه نقشه‌ای را ترسیم کنیم تا روند تأسیس چنین محیطی را راهبری کند؟ مقاصد العقائد نوظهورچگونه می‌تواند از مقاصد الشریعه تثبیت شده استفاده کند؟