ترکان در ورای امپراطوری­ها، هویت تجاری مسلمین در مرزهای عثمانی و روس (۱۸۵۶-۱۹۱۴)

کتاب ترکان در ورای امپراطوری ها راوی تاریخ پان ترکان و مسلمینی ست که فعالیت­هایشان در مرزهای روسیه در عصر ترکان جوان منجر به بدنامی و رسوایی عظیمی شد. یوسف آقچورا، اسماعیل گاسپرینسکی و احمدآقااغلو سه تن از کسانی هستند که امروزه به عنوان پدران ملی گرایی ترک شناخته می شوند اما در عصر جنگ جهانی اول آنها را به عنوان خطرناک ترین فعالان مسلمان می شناختند. این جلد از مجموعه مطالعات تاریخ اروپای مدرن دانشگاه آکسفورد به ردیابی حیات آنها در پرتو نشر اندیشه های پان ترکی در امپراطوری روسیه و عثمانی اختصاص یافته است. مولف این کتاب جیمز مِیِر گستره وسیعی از منابع را مورد بررسی قرار داده است. از نامه های شخصی گرفته تا اسناد رسمی دول عثمانی و روس و آثار مکتوب این افراد. او طی این بررسی و از طریق شناخت سرشاخه های فکری سه تن نامبرده، به تغییرات کلانی که در پایتخت های امپراطوران همسایه، استانبول و سن پطرزبورگ شکل گرفته پرداخته و اثرات جنگ کریمه و تحولات قفقاز را در آن بستر مورد بررسی قرار داده است. این کتاب به طور مشخص به سه تحول مهم در دهه های پایانی عمر امپراطوری عثمانی پرداخته است: انفجار تحرکات اجتماعی در مرزها، طغیان موج های انقلاب در روسیه و خاورمیانه و پدیدارشدن هویتی دینی و مذهبی که عمیقا تحت تاثیر مناسبات سیاسی دولت ها شکل گرفته بود. مِیِر ضمن اشاره به اهمیت این موارد در عصر پسا جنگ سرد، این پدیده ها را زمینه های مهمی برای پدیدارشدن جریان پان ترکی در امپراطوری عثمانی قلمداد کرده است. جیمز میر استاد تاریخ اسلام دانشگاه مونتانا ایالات متحده است و تا کنون آثاری درباب تاریخ ترکان در خاورمیانه تالیف کرده است. او با تسلط بر زبانهای ترکی، روسی و عربی توانسته تحلیل تطبیقی مناسبی از آخرین لحظه های عمر دو امپراطوری بزرگ روسیه و عثمانی ارائه کند.

محمد حسین رفیعی

لینک سایت آمازون