زنان کربلا: عملکرد آیینی و گفتمان‌های نمادین در اسلام شیعی مدرن

بزرگداشت نبرد کربلا که در آن حسین (ع) نوه پیامبر اسلام (ص) و هفتاد و دو نفر از اعضای خانواده و یارانش در سال ۶۸۰ میلادی به شهادت رسیدند، مهمترین مراسم مذهبی و آیین تشیع است. اگرچه درباره تکریم حادثه عاشورا و آداب و رسوم مربوط به آن، مطالب زیادی نوشته شده؛ اما تا به حال در خصوص حضور و مشارکت زنان در این مراسم به درستی مطالعه نشده است. این کتاب مجموعه‌ای از مقالات است که توسط تیمی از محققان رشته‌های مختلف، به رشته تحریر درآمده و نقش‌های گوناگونی را که زنان در مناسک کربلا ایفا کرده اند و همچنین روش‌های مختلف استفاده از نمادهای جنسیتی در جنبش‌های مذهبی و سیاسی شیعی را تحلیل کرده است. زنان مورد مطالعه در این مقالات از ایران، عراق، لبنان، هند، پاکستان و ایالات متحده هستند. به عقیده نویسندگان تجارب زنان در آیین‌های شیعی از یک جامعه به جامعه دیگر متفاوت است؛ چرا که بر اساس آداب و رسوم منطقه ای، تمایلات شخصی، تعابیر مذهبی، فرهنگ عامه و پیشینه اقتصادی – اجتماعی صورت می‌گیرد. نویسندگان همچنین نمادگرایی جنسیتی را در این آیین‌ها بررسی می‌کنند و نشان می دهند چگونه تمایزجنسیتی در آن‌ها برجسته است. اما با وجود این تمایز جنسیتی، حضور و نقش زنان در فهرست نمادین تشیع برجسته است. به طور کلی، نویسندگان به این نتیجه رسیدند که گرچه از آیین‌ها و نمادهای شیعی به نوعی برای محدود کردن نقش اجتماعی زنان استفاده شده است، اما از راه‌های دیگر در آن‌ها حس استقلال و توانمند سازی ایجاد می‌شود.

برای مطالعه متن کتاب کلیک کنید.