مسلمانانِ نویسنده در حوزه یهودیت و تورات عبری، از ابن ربن تا ابن حزم

مقدمه بر نویسنده و کتاب:
در این نوشتار، به معرفی مختصر کتاب معروف «کاملیا آدانگ» موسوم به «مسلمانان نویسنده در حوزه یهودیت و تورات عبری، از ابن ربن تا ابن حزم» پرداخته شده است. کاملیا آدانگ از اساتید رشته مطالعات اسلامی دانشگاه تل‌آویو بوده که با موسسه مطالعات پیشرفته گوتینگن[۱] نیز همکاری می‌کند. از حوزه‌های مطالعاتی وی می‌توان به بحث رابطه میان اسلام و مسیحیت و آثار ابن حزم اشاره کرد. آنچه این کتاب را متمایز می سازد، در نگاه اول، جایگاه علمی نویسنده ی کتاب و اشراف علمی وی به موضوع آن و در مرحله بعد ارجاعات متعدد دیگر محققین به این اثر می‌باشد. در نگاه دیگر همچنین تلاش گسترده ی نگارنده در بررسی آثار و آرای نه نفر از علمای مسلمان در مساله کتاب مقدس عبری و دین یهود حائز اهمیت است.

معرفی مختصر کتاب
فصل اول کتاب، به بررسی مساله دریافت محتوای عهدین در میان مسلمانان متقدم و حضور یهودیان در شبه‌جزیره عربستان اخصاص داده شده است. شواهدی در تائید حضور آنان در این مکان پیش از ظهور اسلام در سال ششم قبل از میلاد وجود دارد. این یهودیان به دو یا سه زبان آشنایی داشتند. آنان به زبان عربی صحبت می‌کردند، به زبان عربی متون دینی خود را می‌خواند و از زبان آرامی برای مطالعه تلمود استفاده می‌کردند. این مساله باعث می‌شد که یهودیان برای معرفی آثار و کتب مقدس خود تلاش کنند. در ادامه این فصل، آدانگ به مساله ارتباط پیامبر اکرم به یهودیان اشاره کرده است. وی به مساله قصص‌الانبیاء و ارتباط آن‌ها با متون یهودی نیز اشاره می‌کند. سپس وی به معرفی نام، شرح‌حال و آثار نویسندگان مسلمان که در حوزه یهودیت به نگارش کتاب مشغول بوده‌اند پرداخته است. نویسندگانی که وی در طی فصول بعدی به معرفی آثار و دیدگاه های آنها می‌پردازد عبارت‌اند از: علی بن ربن طبری، ابن قطیبه، الیعقوبی، الطبری، المسعودی، المقدسی، الباقلانی، البیرونی، ابن حزم. فصل های سوم تا هفتم کتاب به بررسی دیدگاه این نویسندگان در موضوعات عقاید و مناسک یهودی، کاربرد و ارجاعات کتاب مقدس در نوشته‌های آنان، شواهد پیامبری و استدلالات از کتاب مقدس در اثبات نبوت رسول اکرم، مساله نسخ شریعت حضرت موسی و مساله سندیت در متون یهودی اختصاص دارد.

___________________________________________________

[۱] The Göttingen Institute for Advanced Study

امیررضا حقیقت‌خواه