مصحلت و هدف قانون: گفتمان اسلامی در زمینه‌ی تغییر حقوقی از قرن ۴/۱۰ تا ۸/۱۴

مفهوم مصلحت که از آن گاهی به «منفعت عمومی» و «صلاح جمعی» تعبیر می‌شود، اصل حقوقی محوری در حقوق اسلامی گردیده که تغییر قانون را امکان‌پذیر می‌سازد. مؤلف بسط این مفهوم و کاربردش را با تأکید بر نظریه‌ی حقوقی فقه سنی از قرن چهارم تا ۱۴ مورد بررسی قرار داده است که در این زمان مصحلت بعنوان یک مفهوم حقوقی به کمال و پختگی رسید و به حقوق‌دانان اجازه داد تا حقوق را گسترش داده با واقعیت‌های متحول اجتماعی سازگار نمایند. از نظر مؤلف پیدایش و توسعه‌ی مفهوم مصلحت در ارتباط با مسائلی رخ می‌دهد همچون: کاربرد قانون در موقعیت‌های پیش‌بینی نشده در متون دینی اسلامی، روابط عِلی میان اراده خداوند و فهم انسان از اراده‌ی خداوند، مبانی معرفت‌شناختی مصلحت و رفع تناقض در قانون خدا.

حمید طالب