یاد حسین(ع) انگیزه ی انقلاب ایدولوژیک صفویان

یکی از مهم‌ترین موضوعات مورد بحث در طول قرن گذشته تعصب و حمیت قوم قزلباش است که به عنوان سرچشمه فکری و ایدولوژیکی در به تاج و تخت رسیدن صفویان در ایران نقش موثری داشته‌اند. در حال حاضر این مطلب تقریبا  به اجماع رسیده است که شاه اسماعیل صفوی در آن زمان به صورت شخصیتی مسلح و خداگونه چون مسیحایی برای ماموریت نجات بخش حضور یافته بود. در این مقاله این موضوع قدیمی و تثبیت شده تا حدودی به چالش کشیده‌ می‌شود و جریاناتی که سابقا نادیده گرفته می‌‍‌‌‌شد، یعنی ماموریت‌ها و تبلغات مذهبی که شیوخ در طول دوران انقلاب دنبال می‌کردند، بررسی می‌شود. خون‌خواهی حسین (ع) یکی از اهداف آنان بود. ماموریتی که چیزی نبود مگر آمادگی برای برخواستن “صاحب الخروج” یا صاحب قیام؛ نسخه قهرمانانه دیگری که از سربازان کربلا نشات می‌گرفت و ادبیات حماسی به خود گرفته بود. بر اساس این ایده اجتماع ترک زبان که عمده نفرات مردمی جنبش صفوی را شامل می‌شدند مطابق همین ادبیات حماسی کربلا شکل گرفته بودند.این نوشتار به این موضوع می‌پردازد که چگونه شیخ جنید، شیخ حیدر و بخصوص خود شاه اسماعیل موفق شدند تا با اجرای دستورات و برنامه‌های صوفیانه و عارفانه صفوی به محبویت زاهدانه برسند که این قضیه  تا به امروز باقی است. بیشتر این موارد از دستورات صوفیانه و شیعی گرفته شده که میتوان آن را حالت خاصی از تقوای اسلامی به نام ” عرفان محبوب متاثر از تشیع ” نامید.

سیدموسوی