سه شنبه ۱۳۹۹/۰۸/۲۰
4993
John Wansbrough
جان ونزبرو[۱] تاریخ دان و زبان‌شناس آمریکایی در ۲۸ فوریه ۱۹۲۸ در ایلینوی متولد شد. ابتدا به دانشگاه اکسفورد رفت و تحصیلات تکمیلی را در مرکز مطالعات آفریقایی و شرق شناسی دانشگاه لندن ادامه داد.
ونزبرو آغاز کننده روش جدیدی در بررسی متون قرآنی بود. پژوهشگران غربی همواره سعی داشتهاند با همان روش انجیل و تورات قرآن را تحلیل کند. در حال حاضر یهودیت و مسیحیت هر دو به به لحاظ تاریخی به عنوان دین پذیرفته شده‌اند یعنی مستنداتی تاریخی حضور مسیح(ع) و موسی(ع) به عنوان پیامبر و پیروان و کتاب‌هایشان را تایید می‌کنند و سعی بر این است تا اسلام، پیامبر اسلام و قرآن را از این منظر به چالش کشند. ونزبرو در تحقیقاتش با ارزیابى انتقادى منابع تاریخی به نقطه نظرى ادبى روی آورد، تا خود را از دیدگاه هاى کلامى در بیان تکوین و تاریخ صدر اسلام رهایى بخشد. پژوهش‌های ادبی ونزبرو در دهه هفتاد انجام شد. “مطالعات قرآنی” در ۱۹۷۷ توسط انتشارات آکسفورد منتشر شد و در آن منایع و روش‌های مختلف تفسیری بررسی شده بود. “محیط فرقه‌ای” کتاب دیگری بود که در ادامه مطالعات قرآنی و در ۱۹۷۸ منتشر شد.
تاکید ونزبرو بر نقد منابع سنتی قرآن بود. در واقع او با نامعتبر خواندن اسناد روایات و اطلاعات منابع رجالی و فهرست نگاری‌ها، این نظریه را مطرح ساخت که در تاریخ گذاری همه متون کهن اسلامی، حتی قرآن، باید از شیوه تحلیل ادبی استفاده کرد. او با بررسی نسخه‌های خطی و قدیمی قرآن و نیز مقایسه آن با متون کتب مقدس، بر این مدعا بود که در متون قرآنی به صورت مکرر از تصاویر توحیدی مسیحیت و یهودیت استفاده شده است. با این تفاسیر او این فرض را مطرح کرد که اسلام در واقع فرقه‌ای مسیحی- یهودی است که به این وسیله و در غالب دینی نوظهور سعی در فراگیری و گسترش خود در جهان عرب داشته است. قرآن ترکیبی از متون مسیحی و یهودی است که با فرهنگ اعراب تطابق یافته است و در طول قرن‌ها توسط قبایل مختلف عربی تکمیل و تکثیر شده است. بر اساس فرضیات ونزبرو شخصیت پیامبر اسلام می‌تواند شخصیت ساختگی باشد و دین اسلام دینی مجعول بر پایه عقاید مسیحیت و یهودیت که اعراب آن را در مقابل پیامبران یهود و مسیح ونیز تمدن‌های قدیمی علم کرده‌اند. در حقیقت تحلیل ادبی او از کهن‌ترین متون اسلامی در حوزه تفسیر، حدیث، سیره و قرآن به این استنتاج تاریخی انجامید که همه این آثار، اواخر قرن دوم یا اوایل قرن سوم هـجری و نه در حجاز و احتمالا در عراق تدوین شده‌اند. در این میان او به سبک رجوعی قرآن تاکید بسیار دارد و برای مثال داستان‌هایی از قرآن را نقل می‌کند که برای درک کامل آن آگاهی از قصص موجود در تورات و انجیل لازم است. البته ونزبرو اشاراتی به مواضع و بیانات جدلی موجود در قرآن هم می کند چرا که بسیاری از آیات قرآنی بر عربی بودن و مبین ومشخص بودن آیات قرآن از آیین موسی تاکید دارد اما ونزبرو آن را تلاشی آشکار برای تکذیب ادعای یهودیان و مسیحیان همان دوران و به نوعی رد گم کردن می داند. کتاب‌ها و تحقیقات ونزبرو حواشی زیادی را در دهه هفتاد بر پا کرد و موافق و مخالف در تایید و نقد آثار او نوشتند. گرد پوین[۲] و لوگزنبرگ [۳]از افرادی بودند که بعدها سبک و سیاق تحقیقاتیش را دنبال کردند. همچنین اندرو ریپین از شاگردان او مقاله‌ای را در تشریح نظرات ونزبرو به چاپ رساند.
جان ونزبرو در دهم ژوئن ۲۰۰۲ در فرانسه درگذشت.
کتاب‌شناسی:
[۱] – John Wansbrough
[۲] – Gerd Puin
[۳] – Christoph Luxenberg
سید موسوی
لطفا نظر خود را در مورد این مطلب بنویسید
نظرات شما
نظری برای این مطلب ثبت نشده است
مشاهده بیشتر
اطلاعات تماس
با عضویت در خبر نامه
از آخرین مطالب ما، باخبر شوید...