فرد مک دانر

فرد مک دانر محقق اسلامی و استاد تاریخ خاور نزدیک دانشگاه شیکاگو است. دانر در سال ۱۹۴۵ در واشنگتن دی سی متولد شد و در بسکینگ ریج نیوجرسی وبا تحصیل در مدارس دولتی پرورش یافت. در سال ۱۹۶۸ تحصیلات کارشناسی خود را که ما بین سال‌های ۱۹۶۶ تا ۱۹۶۷ و به دنبال یادگیری زبان عربی در مرکز مطالعات عربی خاورمیانه (MECAS) در دهکده شلمان لبنان قطع کرده بود؛ در رشته هنر مرکز مطالعات شرق شناسی دانشگاه پرینستون به پایان رساند. از سال ۱۹۶۸ تا ۱۹۷۰ در ارتش ایالات متحده خدمت کرد و در پی انجام وظیفه با آژانس امنیت ایالات متحده آمریکا به هرتسوگن آوراخ آلمان رفت. پس از آن وی به مدت یک سال (از ۱۹۷۰ تا۱۹۷۱) در دانشگاه فردریش الکساندر ارلانگن در آلمان به مطالعه فلسفه شرق پرداخت و سپس به پرینستون برای نوشتن رساله دکتری خود بازگشت. دانر دکترای خود را در سال ۱۹۷۵ از مرکز مطالعات خاور نزدیک دانشگاه پرینستون دریافت کرد. وی بین سال‌های ۱۹۷۵ تا ۱۹۸۲ تاریخ خاورمیانه را در بخش تاریخ دانشگاه ییل تدریس می‌کرد پس از آن در سال ۱۹۸۲ دانشگاه شیکاگو (انستیتوی شرق‌شناسی و دپارتمان تمدن‌ها و زبان‌های خاورنزدیک) رفت. دانر به عنوان رئیس دپارتمان خود از ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۲ و پس از آن به عنوان مدیر مرکز مطالعات خاورمیانه دانشگاه خود (از ۲۰۰۲ تا کنون) فعالیت داشته است.

کتاب او با عنوان فتوحات اولیه اسلامی (The Early Islamic Conquests) “شکوهمند” و ” کمکی بزرگ برای درک تاریخ صدر اسلام” توصیف شده است (International Journal of Middle East Studies Vol. 15, No. 4 (Nov., 1983), pp. 577-579). این کتاب به صورت یک مجموعه برای رشته‌های مختلف دانشگاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد. دانر همچنین ترجمه‌ای از یک جلد تاریخ طبری منتشر کرده است. کتاب او با نام محمد [ع]و ایمان‌آورندگان، ریشه‌های اسلام (Muhammad and the Believers: At the Origins of Islam) شرحی از سال‌های اولیه جنبشی معنوی است که بعدها به نام اسلام شناخته شد. این کتاب در می ۲۰۱۰ توسط انتشارات دانشگاه هاروارد منتشر شد. بحث اصلی دانر این است که چیزی که منجر به شکل‌گیری آنچه که اسلام نام دارد شد، حرکتی از سوی ایمان‌آورندگان معتقد به توحید بود که با ره‌گشایی محمد [ع] آغاز به کار کرد و مسیحیان و یهودیان صالح را نیز همانند آن دسته از یکتاپرستان که تعلیمات قرآن را دنبال می‌کردند در برمی‌گرفت. این مبحث نخستین بار در کارگاه آموزشی ” دوران باستان پسین و صدر اسلام” (Late Antiquity and Early Islam) در سال ۱۹۹۳ در لندن ارائه شد و سپس در مقاله‌ای با عنوان “از ایمان آورندگان تا مسلمانان” در شماره ۵۰-۵۲ (۲۰۰۲–۲۰۰۳) مجله الابحاث به چاپ رسید. او در روایت‌های خود از ریشه‌های اسلامی درباره تاریخ کهن متن قرآن بحث می‌کند. دانر به طور ویژه به نظریه نهایی شدن متاخر متن قرآن ( theory of late canonization of the Qur’an ) که توسط جان ونز برو[۱] و یهودا دی.نو[۲] مطرح شده پاسخ می‌دهد. وی در این کتاب تلاش می‌کند تا توضیح دهد که چگونه نگرانی‌ها برای مشروعیت جامعه اسلامی موضوعات قابل توجه در ثبت تاریخ اسلامی بخصوص موضوعات نبوت، جامعه، هژمونی و رهبری را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

در سال ۲۰۰۷ دانر به خاطر بررسی دست‌نوشته عربی کهنی مربوط به قرن اول اسلامی (قرن هفتم میلادی) در مجموعه های پاریس، وین، آکسفورد، و هایدلبرگ موفق به کسب جایزه از بورسیه تحصیلی گوگنهیم شد.

وی یکی از اعضای قدیمی انجمن مطالعات خاورمیانه در آمریکای شمالی (MESA)، انجمن آمریکایی شرق‌شناسی و قرون وسطایی‌های خاورمیانه است. دانر از سال ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۴ رئیس انجمن قرون وسطایی‌های خاورمیانه بود و مجله العصر الوسطی، خبرنامه قرون وسطایی‌های خاورمیانه از سال ۱۹۹۲ تا ۲۰۱۱ به سردبیری او منتشر می‌شده است. او از سال ۱۹۷۵ یکی از اعضای این انجمن بود واز ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۴ به عنوان هیئت تحریریه فعالیت و در سال ۲۰۰۸ جایزه جری باکاراک (Jere L. Bacharach) را بدست آورده بود. دانر در حال حاضر رئیس انجمن مطالعات خاورمیانه در آمریکای شمالی است.

کتابشناسی:

The Early Islamic Conquests (Princeton University Press; 1981) ISBN 0-691-05327-8

The History of al-Tabari (Vol. 10): The Conquest of Arabia (State University of New York Press; 1993) ISBN 0-7914-1072-2 (translation)

Narratives of Islamic Origins: The Beginnings of Islamic Historical Writing (Darwin Press; 1998) ISBN 0-87850-127-4

Muhammad and the Believers. At the Origins of Islam (Harvard University Press; 2010) ISBN 978-0-674-05097-6

س. موسوی

[۱] – John Wansbrough

[۲] – Yehuda D. Nevo