وائل حلاق

وائل حلاق[۱] استاد دانشگاه کلمبیا به سال ۱۹۵۵ در ناصره سرزمین های اشغالی  متولد شد. او دانش آموخته فقه اسلامی و تاریخ فکری اسلامی است و پس از دریافت درجه دکتری از دانشگاه واشنگتن[۲] در ۱۹۸۵ به عنوان استادیار در رشته قوانین اسلامی به مرکز مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل[۳] پیوست. در ۱۹۹۴ به سمت استادی و در ۲۰۰۵ به استاد تمامی منصوب شد.
حلاق از محققان و نویسندگان پرکار حوزه علوم اسلامی بخصوص تاریخ فکری اسلام و قوانین اسلامی است. او در آثار و پژوهش‌هایش با گسستگی‌ها و جدایی‌های شناختی مشکل‌ساز سر و کار دارد. این گسست‌ها نتیجه آغاز مدرنیته و هجوم عوامل سیاسی، تاریخی، اجتماعی برآمده از آن‌ است. نوشته‌های حلاق تحرکات ساختاری تغییر قانون در دوران پیش از مدرن را بررسی می‌کند و به تازگی تحقیقاتی درباره محوریت نظام اخلاقی در درک تاریخ قوانین اسلامی و جنبش‌های سیاسی مدرن انجام داده است. او نویسنده بیش از ۶۰ مقاله علمی و دانشگاهی و چندین کتاب است که تاکنون به زبان‎های عربی، عبری، اندونزی، ایتالیایی، ژاپنی، کره ای، فارسی و ترکی ترجمه شده است. در سال ۲۰۰۹ علی‌رغم داشتن پیشینه غیر اسلامی به عنوان یکی از ۵۰ نویسنده برتر در حوزه اسلام انتخاب شد.  یکی از مهم‌ترین آثار او کتاب “شریعت او- نظریه، عمکرد، تحول” است که در آن روش و عملکرد قوانین اسلامی از ابتدا تا به امروز و بر اساس وقایع تاریخی آن تحلیل شده است. او در آثار اخیرش به بررسی تناقض‌های موجود میان اندیشه‌های اخلاقی و سیاسی اسلامی پرداخته است و آن را اساس نقد کامل خود از تضادهای سیاسی-اخلاقی مدرن قرار داده است  و بوسیله آن به این استنتاج می‌رسد که پس از عصر روشنگری چنین وضعیتی حاکم است. آخرین کتاب او “دولت غیر ممکن- اسلام، سیاست و گرفتاری اخلاقی دوران مدرنیته” که درباره همین مساله است، برنده جایزه انتشارات دانشگاه کلمبیا شد. سه محور ثابت در تمامی آثار او اعم از کتاب، مقاله و کنفرانس مشترک است :۱) توجه به گسست‌های شناختی مشکل ساز که محصول مدرنیته است و پیامدهای تاریخی، سیاسی و اجتماعی آن (همانند استعمار) بخصوص در مناطقی که به لحاظ اخلاقی و قانونی اشتراکاتی دارند. ۲) توجه به تاریخ عصر روشنگری و شرق‌شناسی و موضوعات مرتبط با آن. ۳) توجه به رشد و پیشرفت همزمان سنت‌ها و قوانین اسلامی بامنطق، نظریه‌های حقوقی و قانون اساسی نظام‌های مربوطه.
فعالیت‌های وائل به غیر از نویسندگی به دنیای هنر نیز گسترش یافته است.او در دو دهه گذشته طراحی و نقاشی‌های زیادی را انجام داده است. آثار نقاشی او تلفیقی از زیباشناسی و مفاهیم فلسفی، اخلاقی و وجودی است. با توجه به سوابق او علاقمندی وائل به کوبیسم و سورئالیسم آشکار است. چیزی که در بیشتر آثار وائل خواه علمی و فلسفی و خواه هنری به چشم می‌خورد کشف تناقض وضعیت انسان مدرن امروزی با تمام تفاوت‎ها، تضاد ها و تنش‌های مخرب حاصل از این شرایط  است.
وائل حلاق در حال حاضر استاد علوم انسانی بنیاد آوالون[۴] در دپارتمان مطالعات خاورمیانه، جنوب آسیا و آفریقای دانشگاه کلمبیا[۵] است.

کتابشناسی

به عنوان نویسنده و ویرایشگر:

• The Impossible State: Islam, Politics, and Modernity’s Moral Predicament (New York: Columbia University Press, 2012).
• An introduction to Islamic law (Cambridge, UK; New York: Cambridge University Press, 2009).
• Shari’a: theory, practice, transformations (Cambridge, UK; New York: Cambridge University Press, 2009).
• The origins and evolution of Islamic law (Cambridge, UK; New York: Cambridge University Press, 2005).
• Was the Gate of Ijtihad Closed? The Early Essays on the History of Islamic Legal Theories by Wael B. Hallaq / ed. and trans. Atsushi Okuda (Tokyo: Keio University Press, 2003; in Japanese, containing translations of a number of the below articles).
• Authority, continuity, and change in Islamic law (Cambridge, U.K.; New York: Cambridge University Press, 2001).
• A history of Islamic legal theories : an introduction to Sunnī uṣūl al-fiqh (New York: Cambridge University Press, 1997).
• Law and legal theory in classical and medieval Islam (Aldershot, UK; Brookfield, VT: Variorum, 1995; containing reprints of twelve articles published between 1984 and 1993).
• Ibn Taymiyya against the Greek logicians / translated with an introduction and notes by Wael B. Hallaq (New York: Oxford University Press, 1993; a translation of Jahd al-qarīḥah fī tajrīd al-Naṣīḥah, an abridgement by al-Suyūṭī of Ibn Taymīyah’s work Naṣīḥat ahl al-bayān fī al-radd ʻalá manṭiq al- Yūnān
• Themes in Islamic Law, 7 vols. (Cambridge University Press; two volumes published to date).
• The formation of Islamic law (Aldershot, UK; Burlington, VT: Ashgate/Variorum, 2004).
• Islamic studies presented to Charles J. Adams / edited by Wael B. Hallaq and Donald P. Little. (Leiden; New York: Brill, 1991).
• Tradition, Modernity, and Postmodernity in Arabic Literature : Essays in Honor of Professor Issa J. Boullata, edited by Kamal Abdel-Malek and Wael Hallaq (Leiden: E.J. Brill, 2000).

مقالات

• “Qur’anic Constitutionalism and Moral Governmentality: Further Notes on the Founding Principles of Islamic Society and Polity,” Comparative Islamic Studies, 8, 1-2 (2012): 1-51.
• “Groundwork of the Moral Law: A New Look at the Qur’ān and the Genesis of Sharī‘a,” Islamic Law and Society, vol.16 (2009): 239-79.
• “Islamic Law: History and Transformation,” The New Cambridge History of Islam, vol. 4, ed. R. Irwin (Cambridge: Cambridge University Press, 2010): 142-83.
• “What is Sharia?” Yearbook of Islamic and Middle Eastern Law, 2005–۲۰۰۶, vol. 12 (Leiden: Brill Academic Publishers, 2007): 151-80.
• “Juristic Authority vs. State Power: The Legal Crises of Modern Islam,” Journal of Law and Religion, 19, 2 (2003–۰۴), ۱۰۱-۱۱۶.
• “Can the Shari‘a be Restored?” in Yvonne Y. Haddad and Barbara F. Stowasser, eds., Islamic Law and the Challenges of Modernity (Walnut Creek: Altamira Press, 2004), 21-53.
• “’Muslim Rage’ and Islamic Law,” Hastings Law Journal, 54 (August, 2003), 1-17.
• “The Quest for Origins or Doctrine? Islamic Legal Studies as Colonialist Discourse,” UCLA Journal of Islamic and Near Eastern Law, 2, 1 (2002–۰۳), ۱-۳۱.
• “A Prelude to Ottoman Reform: Ibn ‘Abidîn on Custom and Legal Change,” Histories of the Modern Middle East: New Directions, eds. I. Gershoni et al. (Boulder & London: Lynne Rienner, 2002), 37-61.
• “Takhrij and the Construction of Juristic Authority,” Studies in Islamic Legal Theory, ed. Bernard G. Weiss (Leiden: Brill, 2002), 317-35.
• “On Dating Mâlik’s Muwatta’,” UCLA Journal of Islamic and Near Eastern Law, 1, 1 (2001-02), 47-65.
• “From Geographical to Personal Schools?: A Reevaluation,” Islamic Law and Society, 8,1 (2001), 1-26.
• “The Author-Jurist and Legal Change in Traditional Islamic Law,” RIMO (Maastricht), 18 (2000), 31-75.
• “The Authenticity of Prophetic Hâdith: A Pseudo-Problem,” Studia Islamica 89 (1999), 75-90.
• “Qadis Communicating: Legal Change and the Law of Documentary Evidence,” al-Qantara, XX (1999), 437-66.
• “The Qadi’s Diwan (Sijill) before the Ottomans,” Bulletin of the School of Oriental and African Studies, 61, 3 (1998), 415-36.
• “Introduction: Issues and Problems,” (as Guest Editor) Islamic Law and Society, 3, 2 (1996), 127-36.
• “Ifta’ and Ijtihad in Sunni Legal Theory: A Developmental Account,” in Kh. Masud, Brink Messick, and David Powers, eds., Islamic Legal Interpretation: Muftîs and their Fatwas (Cambridge: Harvard University Press, 1996), 33-43.
• “Model Shurut Works and the Dialectic of Doctrine and Practice,” Islamic Law and Society, 2, 2 (1995), 109-34.
• “Murder in Cordoba: Ijtihad, Ifta’ and the Evolution of Substantive Law in Medieval Islam” Acta Orientalia (Oslo), 55 (1994), 55-83.
• “From Fatwas to Furu‘: Growth and Change in Islamic Substantive Law” Islamic Law and Society, 1 (February 1994), 17-56.
• Co-author. Symposium on Religious Law: Roman Catholic, Islamic, and Jewish Treatment of Familial Issues, Loyola of Los Angeles International and Comparative Law Journal, 1, 16 (1993), 41f, 53f, 79f.
• “Was al-Shafi‘i the Master Architect of Islamic Jurisprudence?,” International Journal of Middle East Studies, 4 (November 1993), 587-605.
• “Usul al-Fiqh: Beyond Tradition,” Journal of Islamic Studies, 3, 2 (1992), 172-202.
• “Ibn Taymiyya on the Existence of God,” Acta Orientalia (Copenhagen), 52 (1991), 49-69. (Translated into Turkish by Bilal Kuspinar, “Ibn Teymiyye’ye Göre Allah’in Varligi,” Sosyal Bilimler Dergisi 3 (April, 1993), 135-153).
• “The Primacy of the Qur’an in Shatibi’s Legal Theory,” in Wael B. Hallaq and D. Little, eds., Islamic Studies Presented to Charles J. Adams (Leiden: E.J. Brill, 1991), 65-86.
• “On Inductive Corroboration, Probability and Certainty in Sunni Legal Thought,” in Nicholas L. Heer, ed., Islamic Law and Jurisprudence: Studies in Honor of Farhat J. Ziadeh (Seattle: University of Washington Press, 1990), 3-31.
• “Logic, Formal Arguments and Formalization of Arguments in Sunni Jurisprudence,” Arabica, 37, 3 (1990), 315-358.
• “The Use and Abuse of Evidence: The Question of Provincial and Roman Influences on Early Islamic Law,” Journal of the American Oriental Society, 110, 1 (1990), 79-91.
• “Non-Analogical Arguments in Sunni Juridical Qiyas,” Arabica, 36, 3 (1989), 286-306.
• “Notes on the Term Qarina in Islamic Legal Discourse,” Journal of the American Oriental Society, 108, 3 (1988), 475-80.
• “A Tenth-Eleventh Century Treatise on Juridical Dialectic,” Muslim World, 77, 2-3 (1987), 198-227.
• “The Development of Logical Structure in Islamic Legal Theory,” Der Islam, 64, 1 (1987),42-67. Reprinted in Islamic Law and Legal Theory, ed. Ian Edge (The International Library of Essays in Law and Legal Theory, series editor Tom D. Campbell) (Hampshire: Dartmouth Publishing Co., 1993).
• “On the Origins of the Controversy about the Existence of Mujtahids and the Gate of Ijtihad,” Studia Islamica, 63 (1986),129-41. Persian translation by A. Kazemi-Moussavi, “Rishaha-yi Bahth dar Bara-yi Vujud-i Mujtahid va Bab-i Ijtihad,” Tahqiqat-i Islami, 5, 1-2 (1369/1990-1),123-34. Translated into Bahasa Indonesia by Nurul Agustini in Hikmat, 7 (1992), 43-54.
• “On the Authoritativeness of Sunni Consensus,” The International Journal of Middle East Studies, 18, 4 (1986),427-54.
• “The Logic of Legal Reasoning in Religious and Non-Religious Cultures: The Case of Islamic Law and Common Law,” The Cleveland State Law Review, 34, 1 (1985-6), 79-96. Reprinted in Comparative Legal Cultures, ed. Csaba Varga (The International Library of Essays in Law and Legal Theory, series editor T. D. Campbell) (Hampshire: Dartmouth Publishing Co., 1992), 401-418.
• “Considerations on the Function and Character of Sunni Legal Theory,” Journal of the American Oriental Society, 104, 4 (1984), 679-89.
• “Caliphs, Jurists and the Saljuqs in the Political Thought of Juwayni,” Muslim World, 74, 1 (1984), 26-41.
• “Was the Gate of Ijtihad Closed?” International Journal of Middle East Studies, 16, 1 (1984), 3-41. Reprinted in Islamic Law and Legal Theory, ed. Ian Edge (The International Library of Essays in Law and Legal Theory, series editor Tom D. Campbell (Hampshire: Dartmouth Publishing Co., 1993); Translated into Turkish by Bilal Kuspinar, “Içtihad kapisi kapalimidir?,” Islami Arastirmalar Dergisi (October, 1993). Translated into Hebrew in Al-Jama‘a, the Chaim Herzog Center for Middle East Studies, 8 (2001),118-68, with an introduction by Nimrod Hurvitz.

___________________________________________________

• [۱] -Wael B. Hallaq
• [۲] – University of Washington
• ۳-McGill University
• [۴] -Avalon Foundation
• [۵] -Columbia University

سیدموسوی