گرد پوین

گرد پوین[۱] محقق آلمانی متولد ۱۹۴۰ کوینسبرگ[۲] است. زمینه حرفه‌ای او صحیح‌نویسی تاریخی قرآن  و مطالعه و تفسیر علمی نسخه‌های خطی قدیمی است. همچنین در کتابت و کشف و شناسایی رسم الخط قدیمی تخصص دارد و مدتی نیز مدرس زبان عربی در دانشگاه زارلند[۳]، در زاربروکن[۴] آلمان بوده است.
گرد پوپن مسئول پروژه بررسی قرآن صنعا بود. در ۱۹۷۲ به هنگام تعمیر یکی از مساجد قدیمی صنعا انبوهی از پاپیروس‌های قدیمی پیدا شد. کاغذهای باستانی به موزه ملی یمن منتقل شد و دولت یمن ماموریت حفاظت و تعمیر آن‌ها را بر عهده تیم باستان‌شناسی از آلمان و به سرپرستی گرد پوین سپرده شد. بیش از پانزده هزار کاغذ پاپیروس متعلق به حدود هزار نسخه از قرآن جمع‌آوری شد. تمامی صفحات به صورت مجزا شماره‌گذاری و نمونه برداری و تبدیل به میکروفیلم شد. رسم الخط قرآن‌ها عمدتا خط حجازی بود، خطی شبیه به خط کوفی اما قدیمی‌تر. در همان بررسی‌های نخست مشخص شد که احتمالا این نسخه‌ها قدیمی‌ترین نسخه‌های پیدا شده از قرآن و مربوط به قرن اول هجری است. تمامی نسخه‌ها فاقد اعراب‌گذاری بودند. توبی لستر[۵] دستیار پوین اعلام کرد که موارد مختلفی از تغییرات خفیف در متون، املاهای متفاوت لغات مشابه، سبک‌های از خط و تزیین هنری و توالی متفاوت و غیر معمول زمانی در نسخه‌ها مشاهده شده است. طبق گفته خود پوین قرآن  : “ترکیبی است از متون مختلف که چه بسا معانی بسیاری از آنها همان زمان هم به درستی درک نشده بود. حتی در درون متون سنتی اسلام هم مجموعه عظیمی از اطلاعات متضاد و متفاوت از فرهنگها و ادیان مختلف، مخصوصا متون مسیحی، به چشم میخورد، که با کنار هم گذاشتن آنها میتوان بخش عظیمی از ضدتاریخ-شبه تاریخ (anti history) اسلام را استخراج کرد. به این جهت است که این تضاد تاریخی حول بحث چگونگی ترجمه قرآن شکل گرفته است. اگر قرآن غیرقابل درک باشد، و حتی به زبان عربی قابل فهم نباشد، طبعا به زبان های دیگر هم قابل ترجمه نخواهد بود”. او برای اثبات مدعای خود دلیل دیگری هم داشت، در زیر نسخه‌های خطی حاضر نسخه‌های دیگری وجود داشت و در واقع متون جدید بر روی متون قدیمی بازنویسی شده بودند. با این فرض پوین به این نتیجه رسید که: “قران نیز مانند هر کتاب دیگری دارای یک تاریخچه است و یافته ها این عقیده را که قرآن در طول قرنها صددرصد بدون تغییر مانده است تایید نمیکند، و این کتاب احتمالا در گذر زمان تکامل پیدا کرده است”. البته بررسی‌های بیشتر پوین را تا حدودی ناامید کرد. عکاسی با اشعه فرابنفش جزئیات بیشتری از متون زیرین را آشکار کرد. در سال ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ دکتر الیزابت پوین[۶] بخشی از عکس‌ها را به همراه تجزیه و تحلیل‌های دقیق‌تر در اختیار عموم قرار داد. نتایج نشان داد که نسخه قدیمی و زیرین قرآن صنعا تفاوت چندانی با قرآن امروزی مورد نظر مسلمانان ندارد بلکه فقط قدیمی تر هستند و تنها دلیل محتمل آن این است که در گذشته به علت در دسترس نبودن کاغذ و نیز کمرنگ شدن مرکب خطوط  پس از گذشت چندین سال، به ناچار همان پاپیروس‌ها را می‌شستند و مجددا بر روی آن‌ها می‌نوشتند. بهر حال مجموعه متون صنعا نشان داد که قرآن‌های نخستین قرن اول بعد از اسلام تفاوت فاحشی با قرآن‌های امروز ندارند و به گفته پروفسور خلیدی[۷] استاد دانشگاه کمبریج “تصور سنتی مسلمانان از چگونگی حفظ و نگهداری از قرآن هنوز همچنان پابرجاست، و در متن صنعا چیزی ندیدم که نظر من را به شدت تغییر دهد“. اما مجموع این رویداد ها راه را برای منتقدان و نظریه پردازانی چون کرستوف لوگزبرگ [۸] باز کرد. از جمله آن ها کتاب “قرآن واقعا چه می گوید” ابن وراق [۹]است. ابن وراق از محققان اسلام ستیز است و بسیاری از مطالب کتابش را از یافته‌های مندرج در مقاله “مشاهدات نسخه‌های اولیه قرآن در صنعا”  گرد پوین وام گرفته است.
تاکنون به جز موارد محدود هیچکدام  از نتایج مربوط به بررسی  نسخه‌های قدیمی قرآن  پیدا شده در مسجد صنعا به طور رسمی منتشر نشده است.

کتاب‌شناسی:

• Ohlig, Karl-Heinz; Puin, Gerd-Rüdiger (2007). Die dunklen Anfänge. Neue Forschungen zur Entstehung und frühen Geschichte des Islam [The obscure beginnings: new research on the origin and early history of Islam] (in German) (3rd ed.). Berlin: Verlag Hans Schiler. ISBN 978-3-89930-128-1. LCCN 2006374620. OCLC 173644215.
• Ohlig, Karl-Heinz; Puin, Gerd-Rüdiger (2009). The hidden origins of Islam : new research into its early history (1st ed.). Amherst, NY: Prometheus Books. ISBN 978-1-59102-634-1. LCCN 2008049316. OCLC 179808111.
• Hans-Caspar Graf von Bothmer, Karl-Heinz Ohlig, Gerd-Rüdiger Puin (1999). “Über die Bedeutung der ältesten Koranfragmente aus Sanaa (Jemen) für die Orthographiegeschichte des Korans. In: Neue Wege der Koranforschung” [On the meaning of the oldest Quran fragments from Sana’a (Yemen) on the orthographic history of the Quran. In: New Ways in Quran Research] (PDF, 0.4 MB). magazin forschung (Saarland University) 1999 (1): 37–۴۰. ISSN 0937-7301.

• [۱] –Gerd Puin
• [۲] -Königsberg
• [۳] – Saarbrücken
• [۴] – Saarbrücken
• [۵] – Toby Lester
• [۶] -Elizabeth puin
• [۷] -rashid khalidi
• [۸] -Christoph Luxenberg
• [۹] -Ibn Warraq

سیدموسوی