سکه های شیعی الجایتو در موزه همایون ترکیه

سلطان محمد خدابنده ایلخانی میان سالهای ۷۰۴ ـ ۷۱۶ حکومت کرد و دولت وی با داشتن وزیری با فرهنگ مانند رشید الدین فضل الله (م ۷۱۸) یکی از بزرگترین دولت های تاریخ ایران محسوب می شود.در باره امامی مذهب بودن وی بارها سخن گفته شده و شواهدی ارائه شده است. نویسنده این سطور هم در تاریخ تشیع در ایران در این باره سخن گفته است.
امشب به کتابچه ای حاوی معرفی سکه های موزه همایون در ترکیه برخوردم که شماری از سکه های سلاطین ایلخانی را معرفی کرده و چاپ سال ۱۳۱۸ ق است.
روی سکه های خدا بنده، کلمات «محمد رسول الله علی ولی الله» و نیز «اسامی دوازده امام» حک شده که نشانگر تشیع امامی این ایلخان است. در اینجا برخی از صفحات را می آورم.
روش معرفی کتاب این است که بار اول در باره سکه های ضرب شده در شهر عبارات روی سکه را می آورد اما دفعات بعد فقط تاریخ را قید می کند. بنده چند نمونه از صفحات کتاب را که حاوی عبارات شیعی است می آورم.
کتابی که این تصاویر از آن گرفته شده، با نام «موزه همایون» ویژه مسکوکات دولت ایلخانی و جلایری است.
جالب است که سکه سال ۷۰۴ که ابتدای سلطنت اوست، اسامی چهار خلیفه را دارد، اما سکه های بعدی «علی ولی الله» و اسامی دوازده امام جای آن را گرفته است. دیدار علامه حلی با الجایتو در سال ۷۰۹ بوده و گویا سکه ها هم از همان سال به بعد رنگ شیعی به خود گرفته است.در اطراف سکه، در مواردی صلواتیه آمده که در این معرفی ها، با تعبیر «اللهم صلی علی ….»‌ آمده که مقصود صلوات بر چهارده معصوم است که صلواتیه شناخته شده در کتیبه های شیعی است.
منهای تشیع اولجایتو، از گفتگوهای وی با رشید الدین که در آثار مختلف رشید الدین نمونه های آن آمده، عظمت و داتنش این ایلخان مغول بدست می آید. نمی دانم کسی در باره این وجه او تا به حال چیزی نوشته است یا خیر.

در نمونه زیر اسامی دوازده امام (ع) آمده است.

سکه زیر از سال ۷۰۴ است که هنوز الجایتو تغییر مذهب نداده بود بنابرین اسامی چهار خلیفه اول روی آن آمده است.

نمونه صلواتیه بر دوازده امام (ع)

نمونه زیر هم صلواتیه دارد که با اشاره آمده و بقیه عبارت حذف شده است

مجلد دیگری از همین موزه همایون مربوط به سکه های دولت های اولیه از جمله عباسیان است. یک نمونه که سکه امام رضا در دوران ولایتعهدی معرفی شده را اینجا می آورم: