آغازگان شیعه‌پژوهی در آلمان: رودلف اشتروتمان و مکاتباتش با کارل هاینریش بکر، ایگناتس گلدزیهر، اوجنیو گریفینی، و کرنلیس فان ارندنک، از ۱۹۱۰ تا ۱۹۲۶

رودلف اشتروتمان (۱۸۷۷ – ۱۹۶۰) نقشی پیشگامانه در بررسیهای علمی اسلام شیعی در فضای غربی و خصوصا آلمانی ایفا کرد. بین سالهای ‍۱۹۱۰ و ۱۹۲۳، او تحقیقات راهگشای فراوانی درباره زیدیه منتشر کرد که در نگارش آن عمدتا از مخطوطات زیدیه یمنی که به تازگی خریداری شده بود و در برلین در دسترس بود استفاده می‌کرد. در همان اثنا، و با توجه به کمبود منابع مرتبط در آلمان و دیگر نقاط اروپا تا آنجا که ممکن بود، اشتروتمان مشغول به تعمیق در ادبیات شیعه اثنی‌عشری شد، و این تلاش در کتاب شیعه اثنی‌عشری: دو شخصیت دینی-تاریخ از دوران مغولان[۱] در سال ۱۹۲۶ به اوج خود رسید، که شمایلی از دو عالم امامی قرن هفتم/سیزدهم یعنی نصیرالدین الطوسی (م. ۶۷۲ / ۱۲۷۴) و رضی‌الدین علی بن موسی ابن طاووس (م. ۶۶۴ / ۱۲۶۶) ترسیم می‌کند. اشتروتمان در ادامه حیات خود عمدتا بر گرایش‌های مختلف اسماعیلیه تمرکز یافت. آثار غنی و منتشرشده او بر فضل و تبحر او صحه می‌گذارد و همچنان عزیمت‌گاه مهمی برای محققان ابعاد مختلف تشیع در اوایل قرن ۲۱ به حساب می‌آید. به علاوه، بهره‌گیری اشتروتمان از گنجینه‌های مخطوطات در کتابخانه دولتی برلین بین سالهای ۱۹۰۸ و ۱۹۲۶ بازنماگر تحول او به‌عنوان یک دانشمند طی آن سالهاست. پژوهش حاضر به بررسی دهه‌های نخستین حیات اشتروتمان و تحول او در قامت یک الهی‌دان و دانشمند زبان‌های سامی و فرهنگ اسلامی می‌پردازد. به علاوه، تکاپوهای علمی او در دهه ۱۹۱۰ را از خلال مکاتباتش با کارل هاینریش بکر، ایگناتس گلدزیهر، اوجنیو گریفینی، و کرنلیس فان ارندنک زیر ذره‌بین می‌گذارد.

زابینه اشمیتکه استاد تاریخ اندیشه اسلامی در مدرسه مطالعات تاریخی در موسسه مطالعات پیشرفته دانشگاه پرینستون است.

[۱] Die Zwölfer-Schī ʿa: Zwei religionsgeschichtliche Charakterbilder aus der Mongolenzeit