حج و آثار هنری زیارت: مقالاتی در گرامی‌داشت ناصر دیوید خلیلی

مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی: انتشارات ژینکو به تازگی مجموعه‌ای دو جلدی با عنوان حج و آثار هنری زیارت: مقالاتی در گرامی‌داشت ناصر دیوید خلیلی منتشر کرده است. این مجموعه‌ مقالات به بررسی تخصصی آثاری از آثار هنری مرتبط با حج و زیارت در مجموعه ناصر خلیلی اختصاص دارد.

در معرفی این کتاب آمده است:

ناصر دیوید خلیلی طی پنج دهه هشت مجموعه از مهم‌ترین مجموعه‌های هنری جهان را جمع‌آوری کرده است. این مجموعه‌ها روی هم رفته شامل بیش از ۳۵ هزار شیء هنری می‌شود. خلیلی در اکتساب، حفظ، تحقیق، نمایش، انتشار و دیجیتال‌سازی این مجموعه‌ها سهم مهمی در توسعه حوزه‌های علمی متعدد داشته است و در اثنای آن باعث گسترش اطلاعات درباره سنت‌های دینی جهان شده است. یکی از این مجموعه‌ها با عنوان «حج و آثار هنری زیارت» علاوه بر ارزش هنری ذاتی‌اش، اساسا به عنوان ابزاری برای بازگویی یک روایت بصری کامل از مشاهد مشرفه مکه و مدینه اهمیت دارد.

این کتاب دو جلدی شامل بیست و هفت مقاله درباره اشیاء موجود در مجموعه ناصر دیوید خلیلی است. مجموعه خلیلی حاوی بیش از پنج هزار شیء مرتبط با آثار هنری زیارت از قرن ۸ میلادی تا زمان حاضر است و مواردی همچون قرآن‌، مخطوطات مصور، کتاب‌های نادر، ابزارهای علمی، منسوجات، مسکوکات، نقاشی‌ها، قلمکاری‌ها، و عکس‌-کارت‌پستال‌ها و نیز محتوای بایگانی، اسناد تاریخی منحصربه‌فرد، و نمونه‌هایی از عکاسی‌های برخی از نخستین عکاسان مسلمان از حج است. مقالات این کتاب در کنار هم یک دورنمای جامع از حج ارائه می‌دهد و ابعاد دینی، معنوی، فرهنگی و هنری زیارت مشاهده مشرفه اسلام و ماهیت جهان‌وطنی خود حج را ترسیم می‌کند. هر مقاله را یکی از متخصصان برجسته در این حوزه نوشته است و مزین به تصاویر تمام‌رنگی از اشیای موجود در مجموعه خلیلی است که برخی از آنها قبلا دیده نشده است.

فهرست مطالب:

جلد اول

۱. حج (Michael Wolfe)

۲. تاریخ و اهمیت حج مکی؛ از عصر پیشا-اسلام تا ظهور عباسیان (Peter Webb)

۳. مزار پیامبر و تاریخ زیارت مدینه (تا عصر مملوکیان) (Harry Munt)

۴. آشکارسازی حج: تکامل گواهی‌نامه‌های زیارت (Sergio Carro Martín)

۵. مسکوکات اسلامی به مثابه شاهدی بر قدرت سکولار زیارت در مکه و مدینه قرون میانه (Aram Vardanyan)

۶. فتوح الحرمین: روایت منظوم محیی لاری از حج و اماکن مقدسه حجاز (Muhammad Isa Waley)

۷. تحفت الحرمین: روایت یوسف نبی شاعر عثمانی از سفر زیارتی‌اش به مکه و مدینه (Muhammad Isa Waley)

۸. قبرستان‌های مکه و مدینه (Qaisra M. Khan)

۹. سفرهای در هم تنیده: تفاسیر شیعی اولیه از حج و زیارت ائمه شیعه (Edmund Hayes)

۱۰. دیدگاه‌های شیعی درباره حج: طومارهای مصور سوغات از حج و زیارت (Ulrich Marzolph)

۱۱. فعالیت دار الکسوه (Nahla Nassar)

۱۲. نکاتی از روایات یک کسب‌وکار شریف: دفاتر دار الکسوه ۱۹۰۰-۱۹۷۰ (Seif el Rashidi)

۱۳. زندگی و آثار عبدالله زهدی افندی (Bilal Badat & Sami De Giosa)

۱۴. از مکه تا مدینه: روایتی از حفظ منسوجات، ۲۰۰۷ (Janie Lightfoot)

۱۵. جایگاه زیارت در پیراهن‌های تعویذی جهان اسلام (Saarthak Singh)

جلد دوم

۱۶. توسعه گاهشمارانه منظره‌های مکه (Mehmet Tütüncü)

۱۷. مناظر چند-خطی، موازی‌نما، و چشم‌اندازی از امکان زیارتی اسلامی (Sabiha Göloğlu)

۱۸. عکاسی حج در دوران نخستین، ۱۸۸۰-۱۹۱۴ (Arnoud Vrolijk)

۱۹. سبک‌های محلی، الگوهای بین‌المللی: مشاهد مقدسه مکه و مدینه در نقاشی‌های شیشه‌ای معکوس (Luitgard Mols)

۲۰. صف محمل‌‌ها: نماهایی از قاهره تا دمشق (Richard McGregor)

۲۱. «معمای مصر»: محمل از نگاه غربیان (Alastair Hamilton)

۲۲. سیاحان با لباس مبدل: اروپایی‌ها در مکه و مدینه (۱۵۰۰-۱۹۳۰) (Jan Loop)

۲۳. سفرهای مرگبار: سلامت عمومی و مقررات جابجایی در عصر بخار (Michael Christopher Low)

۲۴. راه‌آهن حجاز و راهنمای مسیر (James Nicholson)

۲۵. حج و جنوب آسیا در عصر استعمار (John Slight)

۲۶. اسکناس‌های مخصوص حج در پاکستان (Qaisra M. Khan)

۲۷. جنوب آسیا به عنوان یک قطب تولیدی برای تصاویر اسلامی عامه‌پسند (Yousuf Saeed)