قرآن صامت و قرآن ناطق: متون مقدس اسلام میان تاریخ و تعصب

دو رویداد مهم در قرون صدر اسلام به وقوع پیوست که توسعه‌ی تاریخی و معنوی آن‌را در قرون بعدی تعیین کرد: شکل‌گیری متون مقدس، یعنی قرآن و حدیث و خشونت مزمنی که جانشینی پیامبر (ص) را در بر گرفته بود در سرکوب، انقلاب، قتل‌عام، و جنگ‌های داخلی تجلی یافت. این اولین اثری است که کتابت متون مقدس اصلی اسلام در شرایط آن درگیری‌های خونین و بی‌رحمانه را مورد ارزیابی قرار می‌دهد. محمدعلی امیرمعزی با انجام پژوهشی واژه‌شناختی و تاریخیِ درباره‌ی متون کهن کمترشناخته‌شده اما بسیار پراهمیت، به بازسازی درک شیعه از تاریخ صدر اسلام و پیدایش متون مقدس آن می‌پردازد. در همین حال، وی چارچوب تفسیری تازه و مجموعه‌‌ای از داده‌های جدید برای نظریه‌پردازی درباره‌ی تاریخ صدر اسلام معرفی می‌کند که در آن، تضادها بین منابع شیعه و سنی و سهم آنها در تنشی که امروزه موجب آزار این دو گروه شده، کنار گذاشته شده است.

سید مهدی مصطفوی