کتاب مقدس ، شعر و ساخت یک جامعه (مجموعه مطالعات قرآنی)

تصویر همیشگی ذهن ما قرآن را به عنوان برترین “متن اسلامی” باور دارد. تصویری که وقتی از نقطه نظر تاریخی آن را بررسی می‌کنیم، چندان مشهود نیست. قرآن پیش از آنکه تبدیل به کتاب مقدس مسلمانان شود، برای چیزی حدود ۲۰ سال اعلامیه‌ای شفاهی بود که محمد (ص)، آن را برای علاقمندان و شنودگان بعضا غیر مسلمان می‌‎خواند؛ چرا که در آن زمان هنوز جامعه مسلمانان به صورت رسمی تشکیل نشده بود. شنودگان آن زمان آیات قرآن را می‌توانیم تحصیل کردگان اواخر دوران باستان بنامیم؛ چه مشرکان عربی که با ادیان یهودیت و مسیحیت آشنا بودند، چه یهودیان یا مسیحیان طالب علم که حضور آن‌ها در سوره‌های مدنی توصیف شده است. روند ارتباط تعاملی میان محمد(ص) و این گروه‌ها موجب ایجاد یک تغییر معرفتی و مهم در اعراب اواخر دوران باستان شد: با مکتوب شدن آیات قرآن، جامعه نوپای جدیدی در اعراب تشکیل شد.
” انسجام متنی” که درباره قرآن اتفاق افتاد، همراه با تثبیت آن در تاریخ، قرآن را تبدیل به یک کتاب راهنما کرد. این کتاب راهنما، جهان‌بینی و دنیای جدیدی برای خوانندگانش فراهم می‌کند. خوانندگان قرآن، در سایه این دنیای جدید می‌توانند به اسلوب، مبانی، رفتارها، ارزش‌ها، شیوه زندگی و …اعراب بت پرست دست یابند. این روند دو دستاورد را به همراه داشت: پیدایش یک کتاب مقدس جدید و یک جامعه تازه. بنابراین به نظر می‌رسد بازگویی سنت‌ها و روایات کتاب مقدس هم توسط مسیحیان و یهودیان و هم اعراب محلی در اشعار عرب اواخر باستان نمایان شده و زمینه تثیبت قرآن را فراهم کرده است. بدین شکل قرآن و اشعار عرب جامعه جدید مسلمانان را شکل دادند.

برای مطالعه متن کتاب کلیک کنید.