Antoine Isaac, Baron Silvestre de Sacy
سیلوستر دو ساسی خاورشناس فرانسوی با نام کامل آنتونیو ایساک بارون دو ساسی[۱] در ۲۱ سپتامبر ۱۷۵۸ در خانوادهای اشرافی و یهودی تباردر پاریس متولد شد. او در کودکی پدرش را از دست داد و مادر به تنهایی مسئولیت تحصیل و تربیت او را برعهده گرفت. بنابراین تقریبا بدون داشتن معلم زبانهای سریانی، کلدانی، سامری، به خصوص ترکی و عربی و فارسی را فراگرفت. در ۱۷۸۱ از اعضای هیئت مشورت دادگاه بود و سپس ارتقا پیدا کرد و به ریاست همان بخش رسید. در بیست و دو سالگی کتابچه راهنمایی برای بخشی از نسخه کتاب مقدس که به زبان سریانی نوشته شده بود، ارائه داد. تسلط او به زبانهای سامی او را وارد شرقشناسی کرد. نخستین کار او ترجمه پندنامه منسوب به فرید الدین عطار به فرانسوی بود که در ۲۹ سالگی انجام داد. مابین سالهای ۱۸۷۸ تا ۱۷۹۱ بر روی نسخهای از سنگنبشههای دوران ساسانی کار میکرد. ترجمه این سنگنبشهها یکی از مهمترین آثار مربوط به ایرانشناسی محسوب میشود. در آن زمان کارستن نیبور[۲]، جهانگرد آلمانی رونوشتی از سنگ نوشته های پهلوی ساسانی تهیه کرده و به چاپ رسانده بود. دوساسی با کمک متن یونانی کتیبه های اردشیر بابکان و شاپور یکم و شاپور دوم توانست نخستین بار، آنان را به زبان فرانسوی برگرداند. او در این کار از فرهنگ واژگان پهلوی آنکتیل دوپرون[۳] نیز کمک گرفته بود. بدین ترتیب در این زمان ثابت شد که دوپرون زبان های اوستایی و پهلوی را به درستی فرا گرفته بوده است. دوساسی همچنین نخستین بار کتیبه های عربی و فارسی تخت جمشید و برخی از سکه های ساسانی را نیز به فرانسوی برگرداند. به علاوه او همچون سر جان ملکم از نخستین اروپاییهایی بود که تاریخ ایران باستان را با رویکرد به منابع زبان فارسی بررسی کرد. در ۱۷۹۲ بازنشسته شد و از آن پس تا حدود ۱۷۹۵ در کلبهای بیرون از پاریس و در انزوای کامل به کار تحقیق و پژوهش سرگرم بود. در ۱۷۹۵ به سمت استادی زبان عربی در مدرسه تازه تاسیس زبانهای شرقی در پاریس منصوب شد. در این ایام به مطالعه و بررسی مذهب دروز ( شاخهای از فرقه اسماعیلیه) روی آورد، گرچه نتوانست آن را به سرانجام برساند.
از ۱۸۰۶ به بعد علاوه بر کرسی زبان عربی ، کرسی زبان فارسی کولژ دوفرانس (دانشگاه دولتی فرانسه) را هم در اختیار گرفت و از این زمان بود که پژوهشهای مختلف و گسترده او با موفقیت همراه میشد و به جز یک وقفه کوتاه در جریان بازگشت صد روزه ناپلئون همواره مشغول تحقیق ومطالعه بود.
در ۱۸۱۵ به ریاست دانشگاه پاریس رسید و پس از بازگشت بوربونها به فرانسه در کمیسیون آموزش عمومی فعال بود. همراه به ابل رموزا[۴] انجمن آسیایی را در پاریس تاسیس کرد و مسئول بررسی نسخ خطی در چاپ ملی بود. در ۱۸۲۱ به عضویت در انجمن مجموعههای تلفیقی کمیاب آمریکا در آمد.
دو ساسی نخستین کسی بود که برای خواندن و رمزیابی سنگ روزتا تلاش کرد و توانست برخی اسامی موجود در کتیبه را شناسایی کند.
دوساسی در عمر خود بسیاری از کتاب های فارسی و عربی را به اروپاییها شناساند و شاگردان زیادی تربیت کرد که پس از او کار تصحیح آثار فارسی و عربی را پی گرفتند. از مهمترین آن ها، ژول مول[۵]بود که به ویرایش شاهنامه پرداخت. خود دوساسی نیز دستی در شاهنامه شناسی داشت و رساله ای به نام «گلچینی از دیرینه ها» درباره شاهنامه دارد که احمد سمیعی به فارسی برگردانده است. شمار زیادِ دیگری از خاورشناسان از زمره شاگردان او محسوب میشوند از جمله ژان فرانسیس شامپولین[۶]، که اگر چه در ابتدا از سوی او بسیار تشویق میشد اما بعدها روابط استاد و شاگرد به تیرگی گرایید. به هنگام رمزگشایی متنی از هیروگلیف مصری بین شامپولین و توماس یانگ[۷] مصرشناس انگلیسی که در ابتدا همکار بودند ، اختلاف نظر افتاد و دو ساسی جانب محقق انگلیسی را گرفت. به نظر میرسد طرفداری شامپولین از ناپلئون برای دو ساسی خوشایند نبوده است. اگر چه در نهایت کار با موفقت انجام شد و دو ساسی از هر دو شاگردش حمایت کرد. اتین مارک کاترمیر[۸] از دیگر شاگردان شناخته شده اوست، سفرنامه او از مصر و چند کشور دیگر مملو از اطلاعات تاریخی و جغرافیایی است.
ترجمه کلیله و دمنه، ویرایش نسخه جلسات الحریری ، تصحیح و شرح نسخه عربی کلیله و دمنه، روایات عبدالطیف بغدادی و ستارگان آواره که ترجمه بخشی از تاریخ امپراطوری عثمانی است، از دیگر آثار اوست. دو ساسی تحقیقاتی هم درباره هزار و یک شب به عمل آورده است و برخلاف دیدگاه اغلب محققان از جمله مسعودی منکر اصالت هندی و ایرانی بودن این کتاب است و آن را از اساس کتابی با قصههای عربی و به زبان عربی میداند.
سیلوستر دو ساسی سرانجام در ۲۱ فوریه ۱۸۳۸ و در ۷۹ سالگی درگذشت و در گورستان پرلاشز پاریس دفن شد.
برخی از محققان و خاورشناسان معاصر از جمله ادوارد سعید انتقادات جدی به نظرات شرقشناسی دو ساسی وارد دانستند.
کتابشناسی منتخب:
________________________________________________________
[۱] – Antoine Isaac, Baron Silvestre de Sacy
[۲] – Carsten Niebuhr
[۳] – Anquetil-Duperron
[۴] – Abel Rémusat
[۵] – Julius von Mohl
[۶] – Jean-François Champollion
[۷] – Thomas Young
[۸] – Étienne Marc Quatremère
سیدموسوی
لطفا نظر خود را در مورد این مطلب بنویسید
نظرات شما
نظری برای این مطلب ثبت نشده است
مشاهده بیشتر
اطلاعات تماس
با عضویت در خبر نامه
از آخرین مطالب ما، باخبر شوید...